طراحی لباس کودک برگرفته از نقاشی کودکان/ بخش دوم

طراحی لباس کودک برگرفته از نقاشی کودکان

بخش دوم: مراحل رشد طراحی در کودك

کودکان از بدو تولد به طراحی علاقه دارند و جذب خطوطی می‌شوند که تضاد تیرگی و روشنایی را نشان دهد. مدرسان هنر به آن «مرحله خط‌خطی کردن» گویند، که نشان از علاقه به دانش در وجود كودك است.

عمل حرکتی که طی خط‌خطی کردن صورت می‌گیرد، و از آن به‌عنوان نوعی بازنمایی دقیق رشد فکری یاد می‌شود، کنشی هدفمند و هوشمندانه برای کودك است که شرایط رشد آن را نشان می‌دهد.

آرنولد گِسل، روانشناس مشهور کودکان معتقد است، زبان و رشد اجتماعی از طریق حرکات منظم بدن شکل می‌گیرد، و اولین خط خطی‌ها می‌تواند بر اثر بی‌توجهی و اتفاقی باشد. اما به مرور كودك متوجه می‌شود که با استفاده از حرکات دست خود این خطوط را روی کاغذ ایجاد می‌کند. به طور معمول این خطوط از لحاظ شکلی به جلو و عقب یا بالا و پایین کشیده می‌شود.

روان‌شناسان اولین شکل‌هایی را که كودك با آن‌ها تلاش‌های هنری خود را آغاز می‌کند به چند شکل اصلی تقسیم‌بندی می‌کنند. سپس کودك با مرور زمان و تجربه‌کردن هريك از اشکال، بر ایجاد ترکیب‌های مختلفی از آن‌ها متمرکز می‌گردد و به مرور، خطوط به اشکالی مانند دایره تبدیل شده و تصاویری هم‌چون گل، خورشید و صورت طراحی می شود.

حال اگر با تشویق کودك، رشد ذهنی او به طور آزادانه ادامه یابد، در نهایت این اشکال را به منزله نمادی از دنیای هستی درك می‌کند، که کارل یونگ آن‌ها را به عنوان «شکل‌های در جستجوی نظم» توصیف می‌کند که به نظر می‌رسد رازهایی در آن نهفته است.

در زیر، ویژگی‌های خطوط براساس مراحل رشد طراحی در کودک بیان شده است:

تولد تا يك سالگی: با به کارگیری اجزای بدن، خطوطی می‌کشند. برای نمونه کشیدن با انگشت بر روی دست یا غذا در سطح ظرف تا خطوطی ایجاد شود.

يك تا دو سالگی: رسم خطوط متنوع که گاه خط‌خطی می‌کند. درك می‌کند حرکات مختلف با دست، منجر به ایجاد خطوط متفاوت می‌شود. به طور معمول خطوطی رسم می‌کند که بازنمایی حرکات بدن است. یا خطوطی می‌کشد که با هم هم‌پوشانی دارند.

دو تا سه سالگی: برای بازنمایی درون و بیرون، خط ممتد و شکل بسته می‌کشد. اشکال و خطوط را با یکدیگر ترکیب می‌کند. اشکال مرتبط با هم رسم می‌کند.

سه تا چهار سالگی: خطوط را نام می‌برد، و با استفاده از مواد گرافیکی، ابزارها و سطوح مختلف، خطوط متنوع رسم می‌کند. با به کارگیری خط و دایره(گردی) در تخیلِ رسمِ آدم است. به تدریج شروع به ایجاد روایت‌های بصری می‌کند.

چهار تا پنج سالگی: قادر است اَشکال مختلفی رسم کند و گاه آن‌ها را با هم ترکیب کند. اشکالی می‌کشد که به نظر می‌رسد روی صفحه کاغذ در حال پرواز است. اشکالی رسم می‌کند که جزییات بیشتری از برخی اجزای بدن مانند بازو، ران، دست، انگشتان و ابرو نمایان است. برای نمایش مفهوم بالاتر و پایین‌تر، فضا را در ذهن خود به اجزای كوچك‌تر تقسیم می‌کند.

شش سالگی: با خطوط، زمین و آسمان می‌کشد. برای نمایش عمق، اشکالی را کوچک‌تر می‌کشد، تا دور بودن را نشان دهد. در طراحی خود جزییات و جنبه‌های داستانی را در نظر می‌گیرد.

با توجه به موارد اشاره شده در بالا، ملاحظه می‌شود خط‌خطی کردن بیانگر شخصیت کودکی در مرحله رشد است. و بدون تردید کودك در بین این سنین همان نگرشی را از هنر دارد که از زندگی در ذهن خود می‌بیند. کودکان در این سنین با نقاشی یا طراحی‌های خود، قصد بیان احساسات را از طریق هنر ندارند. اما در واقع به طور غریزی و ناخودآگاه همین کار را انجام می‌دهند. البته با تماشای کودکی که در حال نقاشی کردن است یا با نگاه کردن به جایی، اثری را خلق کرده مطالب زیادی را می‌توان فهمید.

باید در نظر داشت اولین تلاش‌های کودك در نقاشی به میل ذاتی‌اش برای اثرگذاری و لذت بردن از کاری که خود ساخته نشأت می‌گیرد. البته حس لذت‌بردن كودك از سه‌ماهگی با نگاه کردن به دستانش – که آنها را به شکل خطوط می بیند- و لمس اشیا آغاز می‌گردد و درست در همین زمان است که به تجارب اساسی و مداومی برای فعالیت‌های فکری و عاطفی دست پیدا کرده و سپس در سنین ۵ تا ۶ سالگی، قدرت بیشتری برای نظارت بر واقعیت‌های بیرونی کسب می‌کند.

در همین راستا حقیقت این است که کودك به دلیل عدم مهارت کافی، نمی‌تواند خوب نقاشی کند. گرچه این مساله نیز توسط پژوهشگران تایید شده است که كودك از همان آغاز، خط نگاری را از سه وجه چشم، مغز و دست خود به‌کار می‌اندازد و از آن لذت می‌برد.

روانشناسان می‌گویند كودك هنگام نقاشی در این سنین فقط جنبه‌هایی از اشیا را ترسیم می‌کند که آن‌ها را شناخته است. نه آن‌چه را که در ظاهر می‌بیند. به همین دلیل نقاشی کودکان در این سنین دارای ویژگی‌های متضادی است. او از يك‌سو نسبت به بیان برخی عناصر قابل رویت که از نظر او مبهم جلوه نمی‌کنند کوتاهی می‌کند. و از سوی دیگر عناصری را می‌کشد که قابل رویت نیستند اما برای او حائز اهمیت است. در همین‌جا خاطرنشان می‌شود تمام نقاشی‌های کودکان دارای عمق و محتوا است؛ محتوا شامل ترسیم شکل آدم، درخت، خورشید و مانند آن. و عمق، مفهومی است که از نقاشی شامل حالت يا ميميك صورت (شادی یا غم)، شکل ظاهری لباس و مانند آنها به ذهن می رسد.

امروزه پژوهشگران طی بررسی‌ها درباره تصویرسازی کودکان بر این اعتقادند که بین تصویری که کودکان از خود می‌کشند با تصویری که در ذهنشان می‌پرورانند ارتباط مستقیم دارد. آن‌ها براین باورند دختربچه‌هایی که همیشه در خانواده از آن‌ها تعریف و تمجید می‌شود به طور معمول تصویر خود را زیبا و با لباس‌های پف‌دار می‌کشند. که این خیلی خوب است که بچه‌ها، خودشان را دوست داشته باشند.

باید در نظر داشت در ترسیم کودکان، برخی جنبه‌ها در هر مرحله از رشد برجسته‌تر و قابل توجه‌تر هستند و پیشرفت نقاشی کودکان را نسبت به مراحل قبل مشخص می‌سازند.

برشی از کتاب «طراحی لباس کودک، برگرفته از نقاشی کودکان»

مولفین: وحید محمدی، محمد جانی کبریا

انتشارات کتاب آبان/ سال 1396

این مطلبِ یکتا متعلق به سایت تی‌تی‌گل است.

پوشاک بچه‌گانه، دخترانه، پسرانه|فروشگاه اینترنتی تی‌تی‌گل، فروشگاه آنلاین|خرید لباس کودک و نوجوان، ارزان، جنس خوب، باکیفیت|شیک، اسپرت، مجلسی|بهاره، تابستانی، پاییزه، زمستانی|ایرانی، ترک، چینی،تایوانی|پیراهن، کاپشن، شومیز، تیشرت، تاپ، دامن، شلوار کتان و جین، شلوارک، لباس ست، سرهمی، لباس مجلسی، جوراب، جوراب‌شلواری، کیف، کوله‌پشتی، کفش، لباس زیر، بافت، سرهمی، زیردگمه، پاپوش، صندل، کلاه، عینک، هدبند، گل‌سر، دستمال گردن، شال، ساسبند، پاپیون، کش‌مو، ادکلن.